παφλάζοντα, κυρτὰ φαληριόωντα….” (ΙΛΙΑΔΑ, ραψ. Ν)
Σήμερα ένα σύντομο εισαγωγικό, ΠΑΝΤΑ σε α π λ ά που σημαίνει α υ θ ε ν τ ι κ ά
Ελληνικά.
.
Ο Ομηρικός Οδυσσέας ω ς ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΣ χ α ρ α κ τ ή ρ α ς, δηλαδή ως ΕΠΙΝΟΗΣΗ
ως “κατασκευή” και ως π α ι χ ν ί δ ι (παίγνιο) στα χέρια του δημιουργού του ΟΜΗΡΟΥ,
είναι ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΙΚΟΣ….!.
.
Σχεδιάστηκε, ασφαλώς με πολύ μοχθο και σοφία, από την αρχή με τέτοιο τρόπο, ωστε να ανταποκριθεί σε όλους τους ρόλους που θα του Α Ν Ε ΘΕΤ Ε ο Ποιητής (1)
.
Και όντως ο ΟΜΗΡΙΚΟΣ λογοτεχνικός Χαρακτήρας “Οδυσσέας” υπηρέτησε και… υπηρετεί ες αεί με συνέπεια, με πειθώ όλες τις ΣΤΟΧΕΥΣΕΙΣ που είχε κατά νου ο Όμηρος, όταν ΣΧΕΔΙΑΖΕ τόσο την ΙΛΙΑΔΑ, όσο και την ΟΔΥΣΣΕΙΑ.
.
Από το… ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙ της Λογοτεχνίας:
.
Όπως όμως συμβαίνει με όλα τα λογοτεχνικά έργα, οι απλοί αναγνώστες, θεατές ή
ακροατές, μέσω της…. μέθεξης, όπως λένε οι πιο γραμματιζούμενοι, αντιμετωπίζουν με όρους της σ υ μ β α τ ι κ ή ς (αληθινής, πραγματικής) ζωής τους λογοτεχνικούς Χαρακτήρες. Αυτό κάνουμε όλοι ανεξαιρέτως.
.
Μόνο έτσι τους εννοούμε, μόνο έτσι τους καταλαβαίνουμε. Μόνο έτσι “μετέχουμε” στο έργο.
.
ΟΥΤΕ κι ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ξεφεύγει, όταν λ.χ δ υ σ α ν α σ χ ε τ ε ί, επειδή ο ΌΜΗΡΟΣ “επιστρέφει” τον Οδυσσέα στην ΙΘΑΚΗ κοιμώμενο (!). Ακόμη κι ένας Αριστοτέλης δηλαδή “ξεχνάει” έστω για λίγο, ότι ο “Οδυσσέας” είναι ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΣ Χαρακτήρας= ΠΑΙΧΝΙΔΙ (!!!) στα χέρια του… δημιουργού του.
.
Τις ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ της “ενανθρώπισης” μπορούμε να τις διαπιστώσουμε ο καθένας μας ΑΜΕΣΩΣ, διαβάζοντας…… τώρα ένα απλό διήγημα ή παρακολουθώντας απόψε ένα φιλμ.
.
Σύμφωνα λοιπόν με το “αλφαβητάρι” της λογοτεχνίας, συνέπειες αυτής της “ενανθρώπισης” των λογοτεχνικών Χαρακτήρων είναι:
.
Η του ενός περιπέτεια / Η ταύτιση αναγνώστη- θεατή με τον λογοτεχνικό- φιλμικό χαρακτήρα / το πάντα ευπρόσδεκτο σύνηθες (μετά τον Όμηρο και τους τραγικούς εννοείται) “χάπι εντ”.
.
Π α ρ α δ ε ί γ μ α τ α (και αυτά με…εντολή Ομήρου και Πλούταρχου: για να γίνει κατανοητός= επικοινωνιακός ο θ ε ω ρ η τ ι κ ό ς λόγος, δηλαδή ο…. σωρός των λέξεων να ΓΙΝΕΙ όντως γ λ ώ σ σ α):
.
ΙΟΥΛΙΟΣ ΒΕΡΝ. Καλό παράδειγμα για να δούμε τί σημαίνει “ταύτιση” και “χάπι εντ”
.
Κλασική η περίπτωση του ΙΟΥΛΙΟΥ ΒΕΡΝ. Έγραψε ο ερίφης το έργο “από την γη στην
Σελήνη”. Οι Χαρακτήρες (ή ήρωες ή “πρόσωπα”) του έργου φτάνουν στην Σελήνη,
αλλά η τύχη τους εκεί είναι ασαφής.
.
Πάντως για τον ΛΟΓΟΤΕΧΝΗ Ιούλιο Βερν ο βασικός στόχος (=να…. στείλει άνθρωπο στο φεγγάρι) επετεύχθη, με βάση το…. τετράπτυχο: Όνειρο- Επιστήμη- Φαντασία- Τεχνολογία (με το οποίο έχει δώσει άλλωστε ονειρώδη για την εποχή του αριστουργήματα).
.
Έλα όμως που οι αναγνώστες α γ χ ώ ν ο ν τ α ν στην ιδέα ότι οι… “άνθρωποι” (δηλαδή
οι Χαρακτήρες του έργου) πιθανόν να έμεναν ισοβίως στην Σελήνη (ταύτιση)
.
Να τους…. βρει και να τους ξαναφέρει στην γη, ήταν η απαίτηση της κοινής γνώμης.
(“γύρω από την Σελήνη”, η… καλή συνέχεια. Και οι αναγνώστες βεβαίως ηρέμησαν= χάπι εντ / ευτυχισμένο, καλό τέλος).
.
ΤΙΤΑΝΙΚΟΣ (το φιλμ). Καλό παράδειγμα για να δούμε τί σημαίνει “η του ενός περιπέτεια”:
.
Βυθίζεται ένα θαύμα της ΝΑΥΠΗΓΙΚΗΣ, πάνω από 1.500 ψυχές χάνονται στα παγωμένα νερά του Ατλαντικού… αλλά οι θεατές συγκινούνται από την περιπέτεια του… Λεονάρντο ντι Κάπριο και της κοπελιάς του.
.
Και ο ΟΜΗΡΟΣ, πρωτοπόρος και σ’ αυτό:
Ωστόσο ο Όμηρος, που ΠΡΩΤΟΣ είδε αυτήν την…. ενανθρώπιση, ως ΑΝΑΠΟΦΕΥΚΤΗ διαλεκτική ανάμεσα στον ΘΕΑΤΗ και την ΤΕΧΝΗ, ως ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Τέχνης με άλλα λόγια, την αξιοποίησε δεόντως.
.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ να πω ότι τόσο στην ΙΛΙΑΔΑ, όσο και στην ΟΔΥΣΣΕΙΑ απέφυγε το βολικό, περιπτωσιακό, ε φ η σ υ χ α σ τ ι κ ό “καλό τέλος”. Αν σκεφτούμε ότι αυτό το κάνει ο Όμηρος 3.000 χρόνια πριν, αποδεικνύει πόσο ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΗΣ / καινοτόμος λογοτέχνης ήταν και είναι. ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ.
.
Ουτε η ΙΛΙΑΔΑ, ούτε η ΟΔΥΣΣΕΙΑ “κτίστηκαν” πάνω στην λογική “καλοί- κακοί”, “εχθροί- φίλοι”, “νικητές- ηττημένοι”.
.
Ά λ λ α πράγματα είχε στον νου του ο Όμηρος και όχι το κλασικό της γιαγιάς στον εγγονό….. “και…..ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα”. Και ΜΟΝΟ ΑΥΤΟ δείχνει πόσο λογοτέχνης είναι και καθόλου παραμυθάς (όπως δυστυχώς και μεγάλοι Ομηριστές λένε ενίοτε).