Το κλάμα… στον Όμηρο
(απόσπασμα)
Οδυσσέας- Άργος (Διαδίκτυο)
Ίσως από τις πιο ειλικρινείς στιγμές του Οδυσσέα.
…… Κρύβει την συγκίνηση και τα δάκρυά του για τον πιστό του σκύλο… Ο Οδυσσέας αποζημίωσε τον πιστό σύντροφο της νιότης του, δείχνοντας, μόνο σ’ αυτόν, τα δακρυσμένα του μάτια. Αρκετό για τον “σαν έτοιμο από καιρό” Άργο και φυσικά απαραίτητο για τις “στοχεύσεις” του Ομήρου. Ο… π ρ ώ τ ο ς ν ε κ ρ ό ς (!) στην Ιθάκη, δεν ΘΑ είναι (δεν ΠΡΕΠΕΙ να είναι) θύμα… εκδίκησης ….!
Τί πετυχαίνει ΕΤΣΙ ο… αληθινός Όμηρος (όχι ο… παιδαριώδης σχολικός και εν πολλοίς πανεπιστημιακός): Την ΑΝΙΔΙΟΤΕΛΕΙΑ της Α Φ Ι Ξ Η Σ στην πατρική γη (=πατρίδα γαία).
Αν ΑΛΛΟΙ (!) λόγοι επιβάλλουν…. να φτάνει ο Οδυσσέας στην Ιθάκη κοιμώμενος (!!!) (μέχρι και ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ δυσανασχετεί γι’ αυτό), και όχι μόνο κοιμώμενος, αλλά και να κάνει καταγραφή των δωρων…. κλπ κλπ,
Ο θάνατος αυτού του αθώου πλάσματος και η άδολη συγκίνηση του Οδυσσέα, διασφαλίζουν εσαεί την αρχετυπική ΗΘΙΚΗ του ΝΟΣΤΟΥ (η αλλιώς τον ποιητικό αποθρώσκοντα καπνόν)
Όσες φορές και να “διαβάσουμε” τον Όμηρο, πάντα θα μας εκπλήσσει, με την προκλητική γραφή του.
(Αυτός άλλωστε είναι και ο πλέον ΑΣΦΑΛΗΣ ΟΡΙΣΜΟΣ της Ελληνικής Τέχνης)
Υ.Γ Αν θελήσουμε να καταλάβουμε ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ (!) ότι την Ιλιάδα και την Οδύσσεια “ΔΙΕΥΘΥΝΕΙ” ο Όμηρος και όχι ο….. Οδυσσέας ή ο Αχιλλέας….. τότε πολλά θεωρούμενα “προβλήματα” (όπως το παραπάνω) θα πάψουν να είναι προβλήματα:
Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ “Οδυσσέας” έφτασε ΚΟΙΜΩΜΕΝΟΣ, ο ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΣ του όμως ο ΟΜΗΡΟΣ Ό Χ Ι…!
.
Το κλάμα… στον Όμηρο
Δεύτερο μέρος
(Άλλες ενδεικτικές περιπτώσεις)
θρήνος Μυρμιδόνων και Αχιλλέα για τον θάνατο του Πατρόκλου.
(Είναι κάπως… χιλιάδες μακρυμάληδες (=καρηκομόωντες) και μουστακαλήδες (=γενειήσαντες) να κλαίνε εν χορώ…
Να ήθελε ο Όμηρος να πει κάτι για την υπερβολή του πράγματος,
προετοιμάζοντας την μετέπειτα συμπεριφορά του Αχιλλέα;)
.
Κλαίνε γοερά με “οξύ” τρόπο (αντριχιαστική αντιστοίχιση για τον χώρο του Άδη) και οι…. ψυχές των μνηστήρων, καθώς οδηγούνται “τρίζουσαι” από τον Ερμή στο σκοτεινό βασίλειο της Περσεφόνης. (Ο Όμηρος κι εδώ θα εμπνεύσει… με τον απόκοσμο ήχο: Ένας παραλληλισμός λ.χ με την υπόκρουση στο “ΨΥΧΩ” την ώρα του φόνου, για να πάρουμε μια ιδέα)
.
Κλαίει και ο Ευπείθης, πατέρας του μνηστήρα Αντίνοου, καθώς και το σύνολο των Ιθακησίων που εξεγείρονται για το φονικό, ζητώντας εκδίκηση.
(Ας δείξουμε λίγη…. κατανόηση και γι’ αυτούς. Άλλωστε και ο ίδιος ο Οδυσσέας θα πει….. “σκοτώσαμε τα παιδιά τους”).
Μην ξεχνάμε ότι ο Όμηρος “πολέμησε” το μονομερώς (!) ΑΠΟΛΥΤΟ… ΔΙΚΑΙΟ. Πιο γνωστό…. αργότερα ως “Ο αναμάρτητος πρώτος……”.
.
Τελικά η Αθηνά και ο Δίας θα βάλουν την υπόθεση της εκδίκησης… στο αρχείο,
“εξορίζοντας” κατά κάποιο τρόπο τον Οδυσσέα…..! (θα γράψουμε γι’ αυτήν την σημαντική πτυχή της Οδύσσειας).
.
Σε πολλές περιπτώσεις κλαίει φυσικά κι ο Οδυσσέας (σχεδόν πάντα… μόνος.
Είτε γιατί ήταν μακριά από τους άλλους, είτε κάλυπτε το πρόσωπό του….!)
Στο νησί της Καλυψώς, συνήθως έκλαιγε μόνο την ημέρα…παραθαλάσσια.
Το βράδυ δεν του… το επέτρεπε η Καλυψώ με τίποτα, να της χαλάει την διάθεση,
στο βάθος του… “γλαφυροίου σπέους”.
.
Διακριτικό το κλάμα του στο νησί των Φαιάκων, με αφορμή τραγούδι
του Δημόδοκου με θέμα την άλωση της Τροίας. Συγκινήθηκε. Δεν έπεισε όμως και τόσο τον Αλκίνο…!
.
Και φυσικά κλαίει μαζί με την Πηνελόπη, την στιγμή της αναγνώρισης,
λίγο πριν της ανακοινώσει ότι θα…. ξαναφύγει.
Οξύ (λιγύ=διαπεραστικό) και το κλάμα του Τηλέμαχου (ραψ.π)
.
Κλαίνε και οι σύντροφοι του Οδυσσέα μετά από…. κάθε χαμό συντρόφων τους. Κάποιες φορές τους συνοδεύει και ο τύπος.
.
Συχνά εννοείται έκλαιγε και η Πηνελόπη. Και ΗΤΑΝ ΠΑΝΤΑ ΕΙΛΙΚΡΙΝΗΣ.
Είχε κάθε λόγο: Ο Οδυσσέας από την μιά (φίλος πόσις), η αγωνία της
για τον γιο της (φίλον τέκος) και τον κίνδυνο των μνηστήρων,
τα μοναχικά όνειρα…. η χαμένη νιότη…
Η Αθηνά λύτρωτικά την κοίμιζε (ηδύν ύπνον βάλεν ενί βλεφάροισιν).
.
Κλαίει και η Ανδρομάχη, αφήνοντας ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ κληρονομιά τον “κλαυσίγελω”, την “χαρμολύπη” με το περίφημο ΟΞΥΜΩΡΟ “δακρυόεν γελάσασα”, από τα καμώματα του γιου της Αστυάνακτα, στην διάρκεια της συνομιλίας της με τον Έκτορα (ραψ. Ζ)
(Η Ομηρική αισθαντικότητα στο μεγαλείο της).
.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Δεν αναφέρουμε το κλάμα των “καθαυτό” Μοιρολογιών (γόοι) λ.χ
της Ανδρομάχης, της Ελένης, της Εκάβης στην σορό του Έκτορα. Είναι άλλο πράγμα.
Κλαίει και ο τραγικός γερο- Ιθακήσιος (ραψ. β),
καθώς ζητάει πολιτικές ευθύνες για την κατάσταση στην Ιθάκη
από έναν…. φύσει και θέσει “ανεύθυνο” ακόμη (εύλογα) Τηλέμαχο, και
πληροφορίες για τον… νόστο των Αχαιών.
Αγνοεί βέβαια ότι ο γιος του Άντιφος ήταν ΗΔΗ (!) μεταξύ των θυμάτων (και μάλιστα το τελευταίο) του Κύκλωπα (πύματος δόρπος=το τελευταίο…. γεύμα του Κύκλωπα).
.
Ομαδικό κλάμα επίσης έχουμε στην ΣΠΑΡΤΗ.
Κλαίνε μαζί, στην ανάμνηση του Οδυσσέα, ο Μενέλαος, η Ελένη, ο Τηλέμαχος
και γιος του Νέστορα ο Πεισίστρατος.
.
Γρήγορα όμως σταματούν το κλαμα ο Τηλέμαχος και ο Πεισίστρατος .
Όπως δήλωσαν πρώτον “δεν θέλουν να κλαίνε φαγωμένοι=μεταδόρπιοι”
Και δεύτερον “Μπορούν να κλάψουν αύριο. και αύριο μέρα είναι….” (Οδ. ραψ. δ)
.
Κλαίει βέβαια και η Ελένη… αλλά το κλάμα της δεν πείθει.
Ο μόνος που συνεχίζει να κλαίει και να μην σταματάει με τίποτα είναι
ο Μενέλαος, παρά τα ως άνω υπονοούμενα να σταματήσει.
Η Ελένη τελικά ρίχνοντας βότανα στο κρασί τους, αλλάζει το κλίμα
της βραδιάς, που προφανώς είχε αρχίσει να την εκνευρίζει... αν μάλιστα
ο βροντερόφωνος (βοήν αγαθός) Μενέλαος έκλαιγε το ίδιο δυνατά
και άτσαλα, όπως μιλούσε.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Ακόμη και το “κλάμα” γίνεται κορυφαίο στοιχείο
Δραματουργίας στα “χέρια” αυτού του ιδιοφυούς,
π ρ ώ τ ο υ παγκοσμίως, ΛΟΓΟΤΕΧΝΗ.
Αφήνουμε φυσικά πολύ υλικό κυρίως ως προς τις διαφορές ανάμεσα στα “δακρυσμένα μάτια” και τους “κλαίοντες οφθαλμούς”…..
Το “κλάμα” μπορεί να είναι ψεύτικο-κροκοδείλιο, αλλά ποτέ τα “βουρκωμένα-δακρυσμένα μάτια”.
Θα μου πείτε αυτά είναι “ψιλά γράμματα” για το…. Ελληνικό Σύνδρομο Νηπιαγωγείου, που ταυτίζει το ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ της Οδύσσειας με τις… σπεσιαλιτέ και τα… γκουρμέ του ΕΥΜΑΙΟΥ. Ακόμη και σήμερα… 2015.