(τυχαία εικόνα από το διαδίκτυο)
.
Το ηφαιστειογενές νησί του Αιόλου. Τί κρύβεται στον μύθο και στην Ομηρική μυθοπλασία. (ραψ. κ. / Ο Οδυσσέας αφηγείται στην Αρήτη και στον Αλκίνοο τις περιπέτειες από την Τροία μέχρι το νησί των Φαιάκων).
Νησί των ανέμων ή των ηφαιστείων; Πάντως ΟΧΙ… υποβρυχίων, όπως διάβασα κάπου. Σημείωση: Ξέρω ότι αυτή η απο-μυστηριοποίηση (!) απογοητεύει, αλλά…
Ας αρχίσουμε όμως την αποκωδικοποίηση:
Η περιγραφή του νησιού, ως πρώτη εντύπωση του αφηγητή Οδυσσέα, είναι αποκαλυπτική:
Η συμπαγής μεταλλικότητα (παγωμένη λάβα) και το ΚάΘΕΤΟ-κοφτό του περιβλήματος, απόλυτα χαρακτηριστικά ενός ηφαιστειογενούς νησιού (“τεῖχος χάλκεον ἄρρηκτον“).
ΑΝΑΓΚΗ να ΕΠΙΣΗΜΑΝΟΥΜΕ κάτι ακόμη εδώ: Τα νησιά, ο Όμηρος τα περιγράφει με τον συμβατικό περιγραφικό τρόπο. Το νησί του Αιόλου έχει μοναδικότητες.
Το χαρακτηρίζει και “πλεούμενο”.Η (ψευδ)αίσθηση ίσως ενός παρόμοιου νησιού με τον κυματισμό γύρω(λ.χ η εικόνα) και την ομίχλη της θάλασσας.
Το Ηφαίστειο είναι ένα “αυτοδημιούργητο” φαινόμενο. Ανακυκλώνει δικά του υλικά και ξεσπάει κατά… βούληση.
ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ: Στο νησί= μύθο, οι 6 κόρες παντρεύονται τους 6 γιους.
Υπάρχει έντονη μυρωδιά, προφανώς… τέφρας. Μυθοπλαστικά δίνεται από τον Όμηρο “ως κνίσα κρεάτων”.
ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ: κνισήεν τε δώμα (γεμάτο “κνίσα” το… παλάτι, δηλαδή το νησί)
Σε καιρό ηρεμίας, ένα ηφαιστειογενές νησί, είναι φιλικότατο και γονιμότατο (δες τυχαία εικόνα από το Διαδίκτυο). Πώς το βλέπουμε αυτό στην Οδύσσεια, ως λογοτεχνικό μετασχηματισμό;
ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ: Ο Οδυσσέας και οι σύντροφοί του περνούν έναν “ολόκληρο (=πάντα) μήνα”.
Με άλλα λόγια βρίσκουν ό,τι θέλουν / περνούν ωραία και… ξεχνιούνται.
Ο (προ-εκρηκτικός) Ούριος άνεμος ωστόσο, και η σχετική ηρεμία, τους…. θυμίζουν ότι έχουν να κάνουν κι ένα ταξίδι προς…. Ιθάκη.
Ευτυχώς. Γιατί το νησί προειδοποιεί (λ.χ υπόγειες βοές) για έκρηξη: Ο Οδυσσέας βέβαια μιλάει για…ολοήμερα τραγούδια (το πρωτότυπο φυσικά “περι-–στεναχίζεται αὐλῇ” δεν χρειάζεται…ορμήνιες).
Και ιδού το ποθούμενο. Σε εννέα (9) ημέρες ήταν μπροστά στις… αμμουδιές της Ιθάκης.
Σε απόσταση αναπνοής. (ἐγγὺς ἐόντες).
.
Βλέπανε ακόμη και τους παροιμιώδεις “καπνούς αποθρώσκοντες”. Τόσο κοντά.
.
Θεϊκό δώρο για τον “Οδυσσέα” και τους συντρόφους του / Ο Χ Ι Ο Μ Ω Σ και για τον Όμηρο. (η…. Οδύσσεια θα τελείωνε… πριν αρχίσει. Ή απλά δεν θα υπήρχε…. υλικό για την… καθαυτό Οδύσσεια).
Ανάγκη (!) η Ο μ η ρ ι κ ή (!) Ιθάκη, η Ο δ υ σ σ ε ι α κ ή Ιθάκη, η π ο ι η τ ι κ ή Ιθάκη, να “απομακρυνθεί”… πάραυτα.
Εκεί λοιπόν, λίγο πριν πατήσουν το πόδι τους στην Ιθάκη, τους προλαβαίνει
η έκρηξη του Ηφαιστείου και τους…. ΑΙΦΝΙΔΙΑΖΕΙ. Ο… Οδυσσέας, με την Ιθάκη… δίπλα (!), νυστάζει και πάει για ύπνο.
ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ: “γλυκὺς ὕπνος ἐπ-ήλυθε” αφηγείται ή μάλλον… δικαιολογείται (απολογείται- απόλογοι) στον Αλκίνο.
Οι πιέσεις του μάγματος διαλύουν τον “ασκό” (=το ίδιο το νησί).
.
Ο χώρος γύρω από το νησί….είναι αφιλόξενος και εχθρικός πλέον. Σεισμικές δονήσεις / φαινόμενα τσουνάμι, ίσως πρόσκαιρη συσκότιση κλπ, τους παρασύρουν και τους αποπροσανατολίζουν….!
ΚΑΙ αυτό βέβαια ο Όμηρος μας το δίνει δραματοποιημένο (μυθοπλασία):
ΜΥΘΟΠΛΑΣΙΑ: Αίολος στον Οδυσσέα: “ἔρρε ἐκ νήσου θᾶσσον”(χάσου αμέσως από το νησί…).
Και βέβαια φεύγουν “αλητεύοντες” στον… “οίνοπα πόντον”, (εννοώ) με τον Όμηρο να συνθέτει ελεύθερα πλέον (!) την “Οδύσσεια” που αυτός σχεδίασε, ό π ω ς την σχεδίασε….!
Ένα τυπικό “ταξίδι επιστροφής” από την Τροία στην Ιθάκη (ταξίδι 10-15 ημερών), μετουσιώνεται στον 10ετή “νόστο της Οδύσσειας”=δηλαδή στο ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ αριστούργημα “Οδύσσεια”.