.
.
Το ζητούμενο μ’ αυτό το σημείωμα ΔΕΝ είναι η ακριβής ορθογραφία της συγκεκριμένης λέξης, ΑΛΛΑ η σχέση της “γλώσσας” με τα απαγορευτικά (!) και…. τας υποδείξεις ΠΑΡΩΧΗΜΕΝΩΝ “κανόνων”.
.
Και για να μπούμε λίγο στο κλίμα, ένα παράδειγμα ανάλογων υποδείξεων:
“κατορθώσαι να… λέγης / (όμως) κατόρθωμα μή… λέγης, αδόκιμον (!!!) γαρ / ανδραγάθημα να λέγης”.
.
Λένε ότι υπάρχει ο “εν συνθέσει κανόνας”
.
Έτσι: Αντ- ωνυμία, συν- ωμοσία κατά το ορκ- ωμοσία / δι-ώροφος / αν-ώνυμος / ιδι-ώνυμος / προσ- ωνύμιο / δι-ώρυγα / εξ- ωμότης κλπ
.
ΩΣΤΟΣΟ
Πώς γίνεται και η γλώσσα ΑΓΝΟΕΙ τον “εν συνθέσει” κανόνα, σε περιπτώσεις, όπως οι παρακάτω.
.
Αναφέρω ενδεικτικά.
.
Γράφουμε “δι- όπτρα” και θεωρείται σωστό. Ενώ, σύμφωνα με τον κανόνα, έπρεπε να γράφεται “δι-ώπτρα”.
.
Με την ίδια λογική γράφουμε (παρόλ’ αυτά) σωστά και…. νόμιμα:
άπ-οψη και όχι άπ-ωψη.
κάτ- οπτρο και όχι κάτ–ωπτρο;
συν-ομιλητής και όχι… συν- ωμιλητής;
.
Γιατί θεωρείται σωστή η γραφή “κάτ-οψη” και όχι (κατά τον κανόνα) “κάτ- ωψη”
αν- όργανος και όχι αν- ώργανος
επ- οπτεία και όχι επ- ωπτεία
.
δι- ορατικός και όχι δι-ωρατικός
“όμ- ορος” και όχι “όμ- ωρος”;
αν- οχύρωτος και όχι αν- ωχύρωτος (όπως λ.χ γράφουμε αν- ώνυμος)
.
Τέλος, ένα παράδειγμα λίγο αναλυτικότερα:
.
Αφετηριακή λέξη: “ορύσσω” / “όρυγμα”.
Από όπου όμως τα παράγωγα: “δι- ώ ρυγα” (κατά τον κανόνα) / αλλά “εξ- ό ρυξη” (παρά τον κανόνα).
.
Και για να προλάβω την εύκολη “αιτιολόγηση” (λόγω εκ- εξ-) ΓΙΑΤΙ “εξ- όφθαλμος” / ΕΝΩ “εξ- ωμότης”;
.
Σίγουρα χρειάζονται απαντήσεις. Πότε είναι λάθος / πότε είναι σωστό. Με τον κανόνα ή χωρίς τον κανόνα; Ποιος αποφασίζει;
.
.