Σκήπτρον ηδέ θέμιστες=εξουσία και δικαιοσύνη
(Πολύ σημαντική η ΔΙΑΦΑΙΝΟΜΕΝΗ…. “διάκριση εξουσιών” από τον Όμηρο).
Ας δούμε (αποσπασματικά) το “δίκαιο” στον Όμηρο.
Στον Όμηρο δεν υπάρχει αυτό που ονομάζουμε “γραπτό δίκαιο”, “νόμος”,
“νομοθεσία”…..
Δύσκολη υπόθεση το δίκαιο από… τότε:
Ένα παράδειγμα:
Ο Κύκλωπας μπορεί να χαρακτηρίζεται ως απολίτιστος, ά δ ι κ ο ς= “μη θεμίστια ειδώς”,
από τον… όλο δικαιοσύνη “πολιτισμένο” Οδυσσέα, αλλά οι ερωτήσεις του
….. απολίτιστου… ανθρωποφάγου, είναι μία και μία:
α) ποιοι είστε; Τί θέλετε;
β) πώς μπήκατε στο.. σπίτι μου (δεν θυμάμαι να σας… κάλεσα);
γ) Μήπως είστε ΑΠΟ ΑΥΤΟΥΣ που γυροφέρνουν στις θάλασσες για να κλέψουν;
δ) Έτσι όμως Και κάνουν κακό στους ΑΛΛΟΥΣ, αλλά και
ε) Β Α Ζ Ο Υ Ν σε κίνδυνο και την δική τους ζωή.
.
(Τί έργα μας… παρέδωσε ο Όμηρος και πώς…. τα καταντήσαμε.
Το έχω βιώσει ως εκπαιδευτικός: Τί χειροκρότημα πέφτει, όταν ο καλός
Οδυσσέας σκοτώνει τον πρώτο κακό μνηστήρα….).
Η έννοια του “δικαίου” και της “δικαιοσύνης” έστω και
με την μορφή ακόμη της “ισχύουσας παράδοσης”, του “εθιμικού δικαίου”, του
“χρησμού”, κλπ έχει επίκεντρο εννοιοδότησης των όρων την “θρησκευτικότητα”,
δηλαδή την υπακοή “στις θεϊκές εντολές”, την “ευσέβεια”, την μη παράβαση
σχετικών υποχρεώσεων προς τους θεούς.
Σε γενικές γραμμές “δίκαιο”, “νόμιμο” είναι το “όσιο”
και “άδικο”, “παράνομο”, “αθέμιστο”= το ανόσιο.
Σε κάποιο βαθμό η “νομιμότητα” ή μη, έχει σχέση με την έννοια της “ύβρης”
θεωρούμενης ως κάτι άλλο, ανθρώπινης επιλογής και ΕΥΘΥΝΗΣ: Λ.χ όταν ο Αγαμέμνονας κάνει κατάχρηση της εξουσίας του και παίρνει το “λάφυρο” του Αχιλλέα (Βρισηίδα).
Πολύ σημαντικό είναι και το γεγονός ότι ο ΟΜΗΡΟΣ κάνει την επισήμανση
ότι καλός “σκηπτούχος” (ηγέτης) είναι και ο “δίκαιος”.
(Πόσο αγωνίζεται ο Όμηρος, ΚΑΙ το ΤΟΤΕ να καταγράψει, αλλά να δώσει και το όραμά του για μια ανθρωπινότερη κοινωνία).
“Απονομή δικαιοσύνης”= η σωστή, κατά τα ισχύοντα όσια, αποτίμηση
Γιατί υπήρχε και η περίπτωση της…. στραβής “δίκης”,
της διαστροφής του δικαίου (“κρίνειν θέμιστας σκολιάς”).
Κάποια…. ανόσια του Οδυσσέα είτε τα παράβλεψε η ΑΘΗΝΑ, είτε παραγράφηκαν
στον βωμό του κοινού συμφέροντος. Η Ιθάκη έπρεπε να… “ειρηνεύσει”.
Ο Όμηρος όμως δεν θέλει να “ειρηνεύσει”. Θέλει να τα πει στους…επιγενόμενους.
Έτσι, από την άλλη, κάποιες μπηχτές του ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑ “περί δικαίου” ,
καθώς, με προφανή πόνο, βλέπει πολλά νέα παιδιά, τους μνηστήρες
(“ομήλικας πάντας”) να “μπαίνουν” θρηνώντας στον ΑΔΗ……
Δυστυχώς τις άκουσε μόνο…. ο Πλούτωνας.
Δεν ελήφθησαν υπόψη.
Συνήθεις λέξεις- όροι, περί το Ομηρικό “δίκαιο”:
αίσιμα= το σωστό, το “εν μέτρω”, άρα το “δίκαιο”
αίσυλα= τα ανόσια, ΑΡΑ άνομα έργα,
δίκη, δίκαιο, δικάζω, θεμιστεύω, δικαστής.… ΥΠΑΡΧΟΥΝ στον Όμηρο οι λέξεις, αλλά εννοιοδοτούνται σε σχέση με τα παραπάνω.
η θέμις, της θέμιστος= το πρέπον, το έθιμο, η τάξη και κατα συνέπεια= το δικαστήριο, ο νόμος, το δίκαιο.
.
Αλλά και “θέμιστες”= φόροι.
“λιπαράς τελέουσιν θέμιστας”= πληρώνουν άφθονους φόρους (ραψ. Ι)