Ομηρική…. λίστα γάμου:
Ενδεικτικά: Μινωικό κόσμημα (Διαδίκτυο)
.
—Έδνα ή έεδνα / προιξ / δώρα= τα γαμήλια δώρα, η προίκα δηλαδή που έδινε ο
γαμπρός στον πατέρα της νύφης. Στον Όμηρο ο γαμπρός εξαγόραζε “πλήρωνε”
την νύφη. (Οι δύο Ομηρικές λέξεις “προικα” και “δώρα” πέρασαν ΑΥΤΟΥΣΙΕΣ στην σημερινή Ελληνική γλώσσα)
.
—Πήρε (η νύφη εννοείται ή σωστότερα η οικογένεια της νύφης) πλούσια, μεγάλη προίκα, καλοπαντρεύτηκε= μύρια, απειρέσια έδνα.
.
Όμως υπήρχε κι αυτή η περίπτωση (ΣΠΑΝΙΑ για τα ΤΟΤΕ ισχύοντα):
— Απροίκιστη (άεδνη ή ανάεδνη)= η κοπέλα που δεν παίρνει προίκα από τον… γαμπρό, αλλά αντίθετα (όπως γινόταν επί αιώνες αργότερα και μέχρι την πρόσφατη κατάργηση) προσφέρει η γυναίκα προίκα στον γαμπρό ( Και επί…. Ομήρου δηλαδή μπορούσε να συμβεί το ίδιο σε… εξαιρετικές περιπτώσεις)
.
—Προίκα με…. άρωμα πολιτικής: Γάμοι σκοπιμοτήτων και αμοιβαίων ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ θα λέγαμε σήμερα.
.
Ναι. Και οι γάμοι…. σύμπραξης συμφερόντων, πρωτοσυναντώνται στον Όμηρο.
.
Πολλούς αιώνες αργότερα θα επηρεάζουν την τύχη ΟΙΚΟΝΟΜΙΩΝ και Γεωπολιτικών. Βέβαια η “προίκα” σ’ αυτές τις περιπτώσεις δεν ήταν…. λιόδεντρα, σεμεδάκια και…. πανωσέντονα, αλλά ολόκληρες ή μισές ήπειροι…! Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ δεν ήταν και πολύ μακριά…!
.
Από όπου και το… σλόγκαν της εποχής:
“Άλλοι, ας κάνουν πολέμους… Εσύ ευτυχής (felix) ΑΥΣΤΡΙΑ… κάνε γάμους (nube)”
.
Εντάξει. Ο Αγαμέμνονας δεν ήταν κάποιος “Φερδινάνδος” που προικίζει με…. ηπείρους (!!!) την… Γιαννούλα του , αλλά κι αυτός δεν πρόσφερε μικρή προίκα για όποια από τις κόρες του θα διάλεγε ο Αχιλλέας:
.
Επτά πόλεις, πάνω στο… κύμα (“εγγύς αλός”), αχρέωτες, με κατοίκους λεφτάδες(“πολυβούτες”) με σίγουρη… φοροδοτική ικανότητα. ΤΟΤΕ όντως λεφτά υπήρχαν. (Επί της ουσίας ΠΑΝΤΩΣ δεν άλλαξαν και πολλά).
Το μόνο που πρέπει να αλλάξει φίλοι μου: Να σταματήσουμε να λέμε ΑΚΟΜΗ σήμερα τον Όμηρο, τον ΡΕΑΛΙΣΤΗ, Ανθρωπογνώστη αυτόν ποιητή, “παραμυθά” (!!!).
.
—Η προίκα της… χήρας= Σύμφωνα με…. εγκυρότατη πηγή (θεά Αθηνά) υπήρχε πάντα ο φόβος, σε περίπτωση νέου γάμου της, η χήρα (χήρη), φεύγοντας για το νέο σπιτικό της, να “αδειάσει” το σπίτι του μακαρίτη συζύγου της (τεθνηκότος).
.
Το πλήρες αυτούσιο Ομηρικό:
“….κείνου (του νέου συζύγου) βούλεται οἶκον ὀφέλλειν ὅς κεν ὀπυίῃ,
παίδων δὲ προτέρων (παιδιά απ’ τον προηγούμενο γάμο) καὶ.. τεθνηκότος κουριδίοιο φίλοιο (και τον μακαρίτη σύζυγο)
οὐκέτι μέμνηται (ούτε τους θυμάται) οὐδὲ μεταλλᾷ (ούτε τους υπολογίζει πλέον)” .
.
“Αλλά, έτσι είναι οι γυναίκες…” θα πεί η Αθηνά (οἶσθα γὰρ οἷος θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι γυναικός).
.
Από τον Όμηρο λοιπόν και οι γνωστές σήμερα φράσεις:
.
–Ποιος θα πληρώσει την νύφη= ποιος θα αναλάβει την ευθύνη, τα έξοδα, την ζημιά….!
–Και την κυρά μου, με τα λεφτά μου. (“εγωιστική” επίδειξη ανδρικής αξιοσύνης)
.
ΞΕΧΩΡΙΣΤΗ λίστα γαμήλιων δώρων βέβαια παραμένει αυτή των μνηστήρων στην Πηνελόπη. Πανάκριβα κοσμήματα, Λαμπερά Ρούχα Υψηλής Ραπτικής (“εϋραφή σιγαλόεντα είματα”). 108 (!!!) μνηστήρες, σίγουρα θα μετατρέψανε το παλάτι του Οδυσσέα σε…. κοσμηματοπωλείο, με τα δώρα τους…!
.Ας δούμε ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΑ, “δουλειά” και πολύτιμες πρώτες ύλες (χρυσό, κεχριμπάρι…), που επιπλέον “λένε πολλά” για την…. “φτωχική” ΙΘΑΚΗ:
–αλυσίδα, περιδέραιο χρυσό, με χάντρες από κεχριμπάρι (ορμον πολυδαίδαλον χρύσεον) –σκουλαρίκια τρίπετρα… αστραφτερά ή σε σχήμα μούρου (έρματα τρίγληνα μορόεντα) –καδένα, κόσμημα εκπληκτικό (ίσθμιον περικαλλές άγαλμα).
–πέπλο (αμάνικο γυναικείο ένδυμα), στολισμένο με δώδεκα ολόχρυσες πόρπες=καρφίτσες… κοσμήματα (περικαλλέα πέπλον ποικίλον)
.
Άλλες σχετικές ΓΑΜΗΛΙΕΣ λέξεις και εκφράσεις:
—Γεύομαι προικός= απολαμβάνω το δώρο, το χάρισμα (αρχική σημασία στον Όμηρο)
.
Στην πορεία όμως του χρόνου, με τις λέξεις να τρέχουν ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ με την ζωή (ΑΥΤΟ σημαίνει… γλώσσα, ΑΥΤΟ σημαίνει ΜΕΓΑΛΕΙΟ της γλώσσας). Έτσι λοιπόν σήμερα:
.
“Γεύομαι προικός”= Επωφελούμαι ή ξοδεύω την προίκα / τρώω τα… χαρισμένα, την προίκα /
και πιο…. στην συνέχεια: προίκα… φαγωμένη και προίκα… αφάγωτη.
.
Επιτροχάδην, μερικά ακόμη πληροφοριακά σχετικά με τον Ομηρικό γάμο:
.
—-Στον Όμηρο “Πεθερός” και “γαμπρός” βρίσκονται ψηλά στην ΣΥΓΓΕΝΙΚΗ ιεραρχία.
—“Ομηρικοί….Πεθεροί”…. υπάρχουν. Όχι όμως και…… “πεθερές”
Αντίθετα:
— Υπαρχει η λέξη “χήρη” για την…. χήρα, όχι όμως λέξη “χήρος” για τον… χήρο.
.
Συμπέθερος: Αυτούσια λέξη, όπως λ.χ “πεθερός”, δεν έχει ο Όμηρος. Υπάρχει η λέξη “εεδνωτής ή εδνωτής”= ο “προικιστής” δηλαδή, που κατ’ επέκταση σημαίνει και τον “συμπέθερο”.
.
“Ζωντοχήρες”…. δεν αναφέρονται στον Όμηρο.
.
(Αναλυτικότερα και τί ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ αποκαλύπτουν τα ως άνω…. σε επόμενο σημείωμα)
.
Ιδιαίτερη βέβαια αξία με πολύ συναίσθημα έχει και το γαμήλιο δώρο της Ελένης στον Τηλέμαχο, για την μέλλουσα γυναίκα του. Από τα λίγα συμπαθητικά που γράφει ο Όμηρος για την Ελένη.
.
—Δέξου κι από μένα, Τηλέμαχε, γιε του Οδυσσέα, αυτήν την….μπόλια.
Δώσ’ την να την φυλάξει η Πηνελόπη, η μάνα σου.
Κι όταν έρθει εκείνη, του γάμου σου η “ώρα η καλή”,
χάρισέ την στην γυναίκα που θα διαλέξεις ταίρι σου.
Πες της ότι είναι το δώρο της Ελένης….! (ραψ. ο, 125..)
.
Σημείωση: Βλέπουμε πώς ο Όμηρος ΚΛΙΜΑΚΩΝΕΙ αισθητικά, μια φαινομενικά “τυπική” διαδικασία. Από την ψυχρή διαπραγμάτευση της Προίκας ή την υστερόβουλη επιδεικτική προσφορά (μνηστήρες), φτάνει στο “δώρο καρδιάς”.
.
Συμπέρασμα: Ο γάμος είναι ένα σημανικό “ΔΡΩΜΕΝΟ” της Ομηρικής Κοινωνίας.