….Homer fought, a system that wanted morally accountable
only woman. The men were considered, a priori, innocent….
“ Ο Όμηρος πολέμησε ένα σύστημα που ήθελε ηθικά ΥΠΟΛΟΓΗ μόνο την ΓΥΝΑΙΚΑ ! Οι άνδρες, a priori, νοούνταν …ΑΘΩΟΙ…”!!!
Ο Δίας , στην εικόνα , φαίνεται να μην έχει μάτια και….χέρια , παρά μόνον για την Ήρα …..Τα αφροδισιακά- διεγερτικά , που του έδωσε η Ήρα (φυσικά όλα …γνήσια , κυριολεκτικά ΑΠΕΥΘΕΙΑΣ απο την …ίδια την ΑΦΡΟΔΙΤΗ και όχι ….γενόσημα) έκαναν καλά την δουλειά τους (ΙΛ. ραψ Ξ)
Είπαμε ήδη , ότι ο Όμηρος “κληρονομώντας” μια χαοτική Μυθολογία , χαρακτηριστικό της οποίας ήταν η βία , η αγριότητα και ερωτικός πρωτογονισμός , ήταν αναγκασμένος (!) να …επιλέξει την ανθρώπινη σεξουαλικότητα ΩΣ ΔΡΑΜΑΤΟΥΡΓΙΚΗ ΒΑΣΗ των Έργων του!
( θα δούμε θέματα όπως : ερωτική φιλοξενία , το γυμνό στον Όμηρο , πώς εννοεί το παράνομο σεξ ο Όμηρος, απροσδόκητο και ευκαιριακό σεξ , ο φόβος ευνουχισμού στον Όμηρο, η συζυγική απιστία = μοιχεία , ερωτικά αφροδισιακά, οι προγαμιαίες σχέσεις , Γιατί στοματική και όχι σωματική η πρόκληση των Σειρήνων, ο παρθενικός υμένας , η ομοφυλοφιλία στον Όμηρο , οι φαντασιώσεις ….και άλλα ,
ΜΕΣΩ των οποίων ο καινοτόμος-επαναστάτης (κατά τον Κορδάτο) ΟΜΗΡΟΣ, ΔΡΑΜΑΤΟΠΟΙΕΙ το ΟΡΑΜΑ του , για την ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ του ανθρώπου (“ανοίγει τον δρόμο στην ΔΥΤΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΙΑ….” σύμφωνα με τον Albin Lesky)
Κ υ ρ ί ω ς θ έ μ α :
(αρχίζουμε με τον … “συζυγικό έρωτα” , όπως ο Όμηρος τον πραγματεύεται .
Φυσικά επιλέγουμε Οδυσσέα – Πηνελόπη .
Μια απλή έστω ανάγνωση των όσων ακολουθούν , είμαι βέβαιος ότι , ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ, ως αρχή, θα μας … προβληματίσει …)
Η Πηνελόπη θρηνεί κρατώντας το τόξο του Οδυσσέα
Angelica Kauffmann (1741 – 1807)
1779 Wolverhampton Art Gallery (από το Διαδίκτυο)
Η Εικόνα μιας ΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΗΣ γυναίκας , που τόσο αριστουργηματικά ΦΙΛΟΤΕΧΝΕΙ και “περιφέρει” ο ιδιοφυής δημιουργός της , σε ένα ολόκληρο έργο 12.000 στίχων !
(Λίγο πιο κάτω, ΣΥΖΥΓΟΣ και ΓΙΟΣ θα …λιθοβολήσουν το ανθρώπινο δικαίωμα της ΠΗΝΕΛΟΠΗΣ να είναι , τουλάχιστον, επιφυλακτική…..)!!!
Συνοπτικά λοιπόν η ανθρώπινη σεξουαλικότητα , ο ερωτισμός στον Όμηρο δίνεται με :
Το σεξ στο σπίτι : η προνομία των αρσενικών . Στην διάθεσή τους , η σύζυγος και οι σκλάβες (υπηρέτριες – παλλακίδες) .Το ΜΟΝΑΔΙΚΟ … “μυστικό” αυτής της συμβίωσης ΗΤΑΝ να μην δείχνει ο σύζυγος ότι παραμελεί την επίσημη (νόμιμη) γυναίκα του , από υπερβολική εύνοια , ερωτική ή σεξουαλική , για κάποια άλλη απλή άλοχο (σύζυγο , χωρίς στεφάνι) , έστω και σκλάβα ( δες σχετ. ιστορία του Φοίνικα . ΙΛ. ραψ. Ι ή και Κασσάνδρα -Αγαμέμνονα ΙΛ. ραψ.Α και ΟΔ. ραψ.λ) . Η εκδοχή αυτή του σεξ αποκαλύπτει την ανδροκρατούμενη, τυπικά τουλάχιστον, Ομηρική εποχή.
Σημείωση : Στον Όμηρο , ΜΙΑ μόνο είναι η ΕΠΙΣΗΜΗ σύζυγος ( μνηστή ή κουριδίη άλοχος-άκοιτις = με στεφάνι). Όλες οι άλλες , ήταν …απλώς σύζυγοι ( άλοχοι). ΟΛΕΣ οι σύζυγοι , η επίσημη και οι…απλές , ήταν ΝΟΜΙΜΕΣ ! ( παράδειγμα : Ο Πρίαμος είχε την ΕΚΑΒΗ , επίσημη σύζυγο …”μα είχε και…πλήθος (!) άλλες” .Και όλες νόμιμες , από τις οποίες απέκτησε 50 (πενήντα) παιδιά: 19 γνήσια (από την Εκάβη) και 31 “νόθα” (Για το θέμα αυτό δες σχετικό άρθρο μου εδώ : “Νόθα , Γνήσια παιδιά , Παλλακίδες…”)
Αυτήν την νοοτροπία ΚΑΤΑΓΓΕΛΕΙ ο Όμηρος , με τόλμη και επινοητικότητα και προχωράει ακόμη τολμηρότερα : Προστατεύει την ΓΥΝΑΙΚΑ , τον άνθρωπο Πηνελόπη ΥΠΟΝΟΜΕΥΟΝΤΑΣ(1) ο ίδιος την…..παροιμιώδη , πλήν απαξιωτική, ΑΦΟΣΙΩΣΗ της . Μια από τις πιο ευφυείς ΕΙΡΩΝΕΙΕΣ του Ποιητή .
Εικόνα : Ο Δίας κυνηγάει την …..Αίγινα , προφανώς όχι για να της δώσει…μύγδαλα! Άλλωστε , όπως βλέπουμε , δεν φοράει …κάπα.
Από τις εύλογες ζήλειες της Ήρας , μέχρι την ακραία αντίδραση …της μητέρας του Φοίνικα …. Ο Όμηρος δείχνει ότι η γυναικεία ψυχολογία ήταν πάντα η ίδια ….
Είχε βέβαια η επίσημη (νόμιμη , όπως κακώς λέγεται) σύζυγος την τιμή και τα …οφίκια της ….πρώτης κυρίας του σπιτιού ( θα μιλήσουμε γι’αυτά ), αλλά σε όλα τα άλλα , κυριολεκτικά, ως ΓΥΝΑΙΚΑ , ως ΘΗΛΥΚΟ, ως ΕΡΩΜΕΝΗ , απαξιωνόταν ….βιώνοντας την έμμεση απόρριψη και ένα είδος ψυχολογικού “βιασμού” από τον σύζυγο- αφέντη. Κι αυτό την θλιβει απέραντα!
Στην εικόνα : ο Δίας με την Λήδα . Πού είναι ο Δίας ;
Πολύ γρήγορα η …ζωόφιλη Λήδα, διαπίστωσε ΠΟΙΟΣ ήταν και Τί ήθελε ο… παθιάρης και …. τόσο μάστορας, όπως φαίνεται και στην εικόνα , ΚΥΚΝΟΣ, που με τόση λαχτάρα, πλην όμως εντελώς ανυποψίαστη, πήρε στην αγκάλη της!
Μια εξ αντιθέτου περίπτωση , που επιβεβαιώνει τα παραπάνω :
Ο Λαέρτης είχε και την δυνατότητα και το …νόμιμο ΔΙΚΑΙΩΜΑ να συνευρεθεί με την αισθησιακή έφηβη- σκλάβα ΕΥΡΥΚΛΕΙΑ . Όμως θα μείνει πιστός στην γυναίκα του Αντίκλεια, επειδή δεν θέλει να την ΠΛΗΓΩΣΕΙ : “που κόρη την αγόρασε (την Ευρύκλεια) πρωτόχνουδη, ο Λαέρτης, μα δεν την πλάγιασε ποτέ , μην του θυμώσει εκείνη” . (ΟΔ. ραψ. α). (Η δραματουργική αξιοποίηση της …εγκράτειας του Λαέρτη, θα αναφερθεί σε άρθρο ξεχωριστό ….)
Με άλλα λόγια ο Ποιητής στοχεύει στην αξιοπρέπεια μιας σχέσης , μέσα από την ισότητα υποχρεώσεων και δικαιωμάτων . Οι όροι της σχέσης αυτής , στην περίπτωση Οδυσσέα – Πηνελόπης , είναι άκρως ασύμμετροι : Αυτό ακριβώς επινοεί ο Όμηρος και ΜΕΣΩ (ΚΑΙ) αυτού καταγγέλει την γενικότερη απαξίωση της Γυναίκας στην εποχή του.
Γι’ αυτό και η …αντίστιξη:
Ελένη: Ωραία και ….άνετη! Έκανε τον Παρη ….κιθαρίστα!!!
Ευφυώς ο Ποιητής , παρουσιάζει το διαφορετικό από τα ισχύοντα,την καινοτόμα δική του πρόταση δηλαδή , ως προσωπική επιλογή … “κάποιων” χαρακτήρων του ( λ.χ ως επιλογή του Λαέρτη. Όχι, ως γενικότερη-ισχύουσα κατάσταση) . Έτσι αποφεύγει την ….λογοκρισία των ισχυρών αρχόντων-ακροατών , και την κατηγορία ότι, με τις διαφορετικές του προτάσεις, ΑΠΕΙΛΕΙ το (τότε) ισχύον ΣΥΣΤΗΜΑ , που ήθελε την γυναίκα …..πιστή και αφοσιωμένη, ανεξάρτητα από την συμπεριφορά του άνδρα .
Ένα σύστημα που ήθελε ηθικά ΥΠΟΛΟΓΗ μόνο την ΓΥΝΑΙΚΑ !
Ο (κύδιστος) ΑΓΑΜΕΜΝΟΝΑΣ λ.χ δικαιούται …δια να ΥΒΡΙΖΕΙ το….άπιστον γένος των Γυναικών , δεν δικαιούται όμως να μιλήσει…αναλόγως και η ….”απιστη σκύλα”(κυνώπις) ΚΛΥΤΑΙΜΝΗΣΤΡΑ! (ΟΔ. ραψ. λ) .
ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΟ : Αντίθετα, επιτρέπονταν οι ….ύβρεις από ….γυναίκα , εναντίον όμως …άλλης γυναίκας!!! Οι άνδρες, a priori, νοούνταν …ΑΘΩΟΙ!!! (Ο αγώνας του Ομήρου, ήταν πράγματι πολυμέτωπος: ΟΧΙ μόνο απέναντι σε ένα … ετερόκλητο χαοτικό υλικό, αλλά και απέναντι σε προκαταλήψεις και στερεότυπα αιώνων).
Το “ΧΙΟΥΜΟΡ” είναι πλέον η μόνη διέξοδος.
Ο Όμηρος….. “κλέβει” λίγο από το χιούμορ του ΘΕΡΣΙΤΗ ή ίσως από το χιούμορ του ΔΗΜΟΔΟΚΟΥ ή ίσως κι από το χιούμορ της ΕΛΕΝΗΣ….
ΟΔΥΣΣΕΑΣ : Μα , να μη μπορεί να λείψει κάποιος …ούτε 20 χρόνια από το σπίτι του !!!
Το ΟΜΗΡΙΚΟ όμως ΧΙΟΥΜΟΡ , φτάνει στο ζενιθ , όταν ο …πολύπαθος , στα διάφορα…..εξωτικά νησιά , απαιτεί να μάθει “Ποιος …ΑΝΗΘΙΚΟΣ (!) τόλμησε να ….μετακινήσει το … “συζυγικό” μου κρεβάτι (ΟΔ. ραψ. ψ) ,
ενώ την ίδια στιγμή ο σύζυγος ( Οδυσσέας ) , ο γιος (Τηλέμαχος) και οι …Ιθακήσιοι ΣΤΟΛΙΖΟΥΝ την δύστυχη (!) Πηνελόπη , με ό,τι απαξιωτικό υπήρχε …πρόχειρο (ΟΔ. ραψ. ψ) :
δύσμητερ(άθλια μητέρα) , σοι κραδίη εστί λίθοιο , απηνέα θυμόν έχεις (κακόψυχη) , σχετλίη (άσπλαχνη , που δεν …περίμενες τον άνδρα σου), δαιμονίη γύναι (παράξενη γυναίκα), κηρ ατέραμνον έχουσα (σκληρόκαρδη)!
(όπως σημειώνει ο Ι. Κακριδής , κάποιες φορές είναι βέβαιο ότι θα…γελούσε, απολαμβάνοντας την αναγκαία ειρωνεία του λόγου του και ο ίδιος ο Ποιητής).
Η ΤΕΛΙΚΗ όμως εικόνα της ΟΜΗΡΙΚΗΣ(!!!) Πηνελόπης , του ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ(!!!) “Πηνελόπη”, που ΦΙΛΟΤΕΧΝΕΙ ο Όμηρος , είναι αρχέτυπο αισθαντικότητας και βαθιάς γνώσης της ανθρώπινης ψυχολογίας . Εδώ ειδικότερα του ΓΥΝΑΙΚΕΙΟΥ Ψυχισμού .
Ο Ποιητής θέτει τα ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ . Όμως :
Ακόμη ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ , δυστυχώς , αρνούμαστε να καταλάβουμε τον ….ΟΜΗΡΟ : Όπως χειροκροτούμε την άγρια σφαγή των ….ανήθικων υπηρετριών (ΟΔ. ραψ. χ) , το ίδιο ΧΕΙΡΟΚΡΟΤΟΥΜΕ και την ….πιστή και αφοσιωμένη Πηνελόπη .Στην ουσία ΠΑΓΙΔΕΥΟΥΜΕ μια ελεύθερη οντότητα σε ένα ή πολλά στερεότυπα , λειτουργώντας ουσιαστικά με την λογική του ανδρικού αυταρχισμού , αυτόν που ακριβώς ΚΑΤΑΓΓΕΛΛΕΙ ΚΑΙ με όλους τους τρόπους ….ΥΠΟΝΟΜΕΥΕΙ !!! ο επαναστάτης Ποιητής .
Εμείς , ΑΝΤΙΘΕΤΑ ,περιχαρείς , προβάλλουμε το … ανά τους αιώνας ΠΡΟΤΥΠΟΝ της πιστής και αφοσιωμένης συζύγου , ως συνώνυμο της Πηνελόπης ! Τα “ΤΟΤΕ” ισχύοντα, φαίνεται να είναι και “ΣΗΜΕΡΟΝ” ισχύοντα !
Σημείωση 1 : Ακολουθεί ξεχωριστό άρθρο για το πώς ο Όμηρος υπονομεύει την “αφοσίωση” της Πηνελόπης , για να στηρίξει την ΑΞΙΟΠΡΕΠΕΙΑ της Γυναίκας!