…..Ήρθε “καπάκι” και εκείνο το… επικό “Είμαι Βερολινέζος” (ich been Berliner), του Κέννεντυ…….
Και ω του θαύματος, μόλις 10-15 χρόνια από το τέλος του πολέμου, η Ευρώπη, και της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης, συνέρρεε στα…. καστέτα, στα…. Beerhaous…. στις Φάμπρικες της Γερμανίας.……
.
…. Αυτή η… Εξωστρέφεια (και όχι η εσκεμμένη ομφαλοσκόπηση) των εφημερίδων, ακόμη τότε (κυρίως ρεπορτάζ, είδηση, φωτογραφία) πιθανόν και να συνέβαλε στην…. ακαθοδήγητη δημιουργία ποικίλων και (πιο) αυθεντικών “κινημάτων” της δεκαετίας του ’60…..
Στο χωριό (δεκαετία του ’50) οι εφημερίδες έρχονταν…. κομματιασμένες.
Μέχρι τα 9-10 μου χρόνια, πίστευα οτι οι εφημερίδες είναι πολλαπλά χρήσιμες, για πολλά και διάφορα, εκτός από….. το να διαβάζονται:
Περιτύλιγμα για την φέτα του μπακάλη, προσάναμα για το ψήσιμο της ρέγγας,
χωνί για το μπατιρόσπορο….!
Στο…. Γυμνάσιο (αρχές δεκαετίας του ΄60) στην πόλη πλέον, για πρώτη φορά, είδα…. ολοκληρες (!) εφημερίδες, κρεμασμένες στα περίπτερα, και πολλούς, κάποιες φορές πάρα πολλούς… λαθραναγνώστες να διαβάζουν , τουλάχιστον τα…. μεγάλα γράμματα των πρωτοσέλιδων. Πρωτόγνωρη εικόνα.
Στα…. μέρη μας, μακράν πρώτη σε προτιμήσεις η “ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ” και ακολούθως ο “ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΒΟΡΡΑΣ”. Οι λεγόμενες Αθηναϊκές εφημερίδες ήταν της μιας εκ περισσού, αδιάφορης γρήγορης ματιάς.
.
Πριν συνεχίσουμε, ας μου επιτραπεί μια… ΠΑΡΕΝΘΕΣΗ για την γλώσσα των εφημερίδων ΤΟΤΕ:
Δισυπόστατη ΓΛΩΣΣΑ αλαλούμ βέβαια, η γλώσσα των εφημερίδων:
“Σκάσε επιτέλους”, του… είπεν η σύζυγός του γελώσα.
“Εσύ να σκάσεις μωρή” της…. απήντησεν εκείνος ομοίως γελών.
(Τώρα, μεταξύ μας, τί να έκαναν και οι δημοσιογράφοι με τους… Μιστριώτηδες και τις…. απλές καθαρεύουσες.
Απλή καθαρεύουσα (!!!)
Άκου ευρηματικότητα Ελληνικής… Γλωσσολογίας: απλή (!)…. καθαρεύουσα (!).
Δ Η Λ Α Δ Η;
Να. Να γράφουμε η “πόλ-ι” και όχι η “πόλ-η”.
Το “ι” εθνικόν, το “η” … αντεθνικό και κυρίως υπονομευτικό (!)
ΕΚΕΙ…... Να μην… ξεκολλήσουμε.
Λέγαμε τα πάντα (καθαρεύουσα, χυδαία, δημοτική, λαϊκή, νεοελληνική, αρχαία Ελληνική, καθομιλούμενη, μαλλιαρή, απλή καθαρεύουσα….). Μόνο “ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ”…. αποφεύγαμε να πούμε.
Είναι δυνατόν;
Για να επιμένουν σχετικά κάποιοι, ΑΚΟΜΗ και σήμερα (2014), προφανώς είναι.
Κι ύστερα διερωτώμαστε γιατί δεν μας υπολήπτονται, γιατί μας δουλεύουν αγρίως και γελάνε με τα ΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ μας…. οι Ξένοι, όταν Ε Μ Ε Ι Σ, εν έτει 2014 (!), τους δείχνουμε ως…. Γ Λ Ω Σ Σ Α (!!!!!!!), το…. “λ ε λ υ κ ώ ς είην” και….. “ταις γραυσίν”.
Πού να τους δείχναμε και “τω γράε”, μάλιστα “τω γράε”, με το συνοδευτικό, Ε π ι σ τ η μ ο ν ι κ ό τ α τ ο γλωσσολογικώς, Ελληνικό αιτιολογικό υπόμνημα:
Θαυμάστε ύψος επιστημονικής αιτιολόγησης:
“χωρίς το “λελυκέναι” και “τη γραΐ” δεν μπορεί το Ελληνόπουλο (!) να… μάθει (!) την Ελληνική- μητρική του γλώσσα”.
Είμαστε απίστευτοι.
Κι όμως η “εφημερίδα”, εκείνα τα δύσκολα χρόνια, θα μπορούσε να προσφέρει τα μέγιστα στην γλωσσική μας Παιδεία, ως άτυπο πλην σημαντικότατο παράπλευρο της Εκπαίδευσης.
Ποιας Εκπαίδευσης; Των…. 150 (!!!) στίχων της ΙΛΙΑΔΑΣ, από…..το πρωτότυπο (!).
Όταν οι “Ξένοι” μ ε λ ε τ ο ύ σ α ν (!!!), στην δική τους (!) καθομιλούμενη, την ΙΛΙΑΔΑ του Ομήρου, εμάς εδώ, (ας θυμηθούν οι συνομήλικοι), μας υποχρέωναν να κλίνουμε “μήνις- μήνιος” και να απομνημονεύσουμε δασυνόμενες (!) λέξεις, λάβρος, λάλος κλπ,
και….. εφιαλτικούς “κανόνες” φιλολογικού σαδισμού:
……Περισπωμένη βάζουμε στη λήγουσα που προέρχεται από συναίρεση, όταν… πριν…. από τη συναίρεση είχε οξεία η…. πρώτη (!) από τις συλλαβές που συναιρούνται, π.χ. τιμάω > τιμῶ, ἐπιμελέες > ἐπιμελεῖς…..
Ενώ (!!!) δείτε την….. συγκλονιστική διαφορά…..
…..Οξεία βάζουμε στη λήγουσα που προέρχεται από συναίρεση, όταν (!) πριν από τη συναίρεση είχε οξεία η…. δεύτερη (!)…. από τις συλλαβές που συναιρούνται, π.χ. ἑσταώς > ἑστώς, κληίς > κλείς. Μάλιστα.
“Διδασκαλία”….. γλώσσας (!!!) εν Ελλάδι.
Γι’ αυτό και επέμεινα λίγο παραπάνω.
(Αλλά , κλείνει επιτέλους η παρένθεση).
Τότε, οι πολιτικές θεματικές των αναγνωστών ήταν περιορισμένες: ΕΡΕ, ΕΝΩΣΗ ΚΕΝΤΡΟΥ, ΕΔΑ, ΠΑΛΑΤΙ και
αντιστοίχως Κων/νος καραμανλής, Γεώργιος Παπανδρέου, Ηλίας Ηλιού, με τις…. κόντρες τους και βέβαια
ο βασιλεύς Παύλος μετά της βασιλίσσης Φρειδερίκης.
Λέω κόντρες, γιατί οι προσωπικότητες των πολιτικών ηγετών περισσότερο και λιγότερο οι ιδεολογίες τους, τραβούσαν το ενδιαφέρον. Οι πράξεις τους. Και φυσικά ρεπορτάζ, ειδησεογραφία, φωτογραφία. Λιγότερα τα άρθρα…. Γραφείου.
Αυτή η… Εξωστρέφεια των εφημερίδων όμως ακόμη τότε (κυρίως ρεπορτάζ, είδηση, φωτογραφία) πιθανόν και να συνέβαλε στην ακαθοδήγητη δημιουργία ποικίλων και πιο αυθεντικών “κινημάτων” της δεκαετίας του ’60.
Ο πολύς κόσμος εξοικειωμένος, σχεδον ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΕΝΟΣ με την…. φτώχεια του, τα “μικρά κι ανήλιαγα στενά”, τον μικρόκοσμο της καθημερινότητας (πέντε νομά σ’ ένα δωμά, το μαγαζί, τον καφενέ, το μεροκάματο… το μπάνιο του Σαββάτου στην σκάφη), έβρισκε στην Πολιτική, στους Πολιτικούς και στις κόντρες τους, τα…. “μεγάλα Θέματα”, που του έδιναν την αίσθηση της σοβαρής, της υψηλής συζήτησης, στην…. ονομαστική γιορτή του… μπαμπά στην μεγάλη…σάλα ή στην αυλή.
Στο καφενείο δεν…. περίσσευε χρόνος (που έτσι κι αλλιώς ήτανε περιορισμένος) από το τάβλι, το μπιλότ, την ξερή, την πρέφα και το ψιλοκουμάρι, με τα οποία… ξέδινε λιγάκι ο Έλληνας, ΕΚΕΙΝΑ τα χρόνια
Από κοντά οι εφημερίδες:
“Συνέβη” αυτό, “συνέβη” εκείνο, “συνέβη” το άλλο….
Επαρκούσαν τις περισσότερες φορές οι τίτλοι των πρωτοσέλιδων.
“Εντός των προσεχών ημερών, αναμένεται εις Αθήνας ο πρόεδρος της Κύπρου Μακάριος”. Ήταν αρκετό.
Υπήρχαν όμως και θέματα “αουτσάιντερ” που πύκνωναν τους λαθραναγνώστες μπροστά στις εφημερίδες.
Όπως ο Δράκος του Σέιχ-Σου λ.χ, του οποίου οι καταθέσεις οδηγούσαν και στις μέσα σελίδες και η εξ απαλών ονύχων Μετανάστευση,
που ξεκίνησε ως συνήθης ειδησεογραφία. “Η Γερμανία δέχεται ξένους εργάτες”
και να η…. ΓΕΡΜΑΝΙΑ, που άρχισε να…. αχνοφέγγει με ένα ΝΕΟ πλέον πρόσωπο για τους Ευρωπαίους.
Ως η Γη…. της επαγγελίας. Η ηττημένη στον Πόλεμο ΓΕΡΜΑΝΙΑ; Ναι, η Γερμανία.
Και χιλιάδες Ελλήνων μεταναστών που έρχονταν, λίγο μετά, για….. σύντομες διακοπές (!) στην Ελλάδα με Ι.Χ πλέον, να μιλούν με θαυμασμό για τον … ΓΕΡΜΑΝΟ, που έιναι “ΕΤΣΙ” που είναι “ΑΛΛΙΩΣ”….!
Η Γερμανία, διαιρεμένη, ξαναβρήκε ένα είδος ασυλίας και αθωότητας (!!!).
Το…. πανέξυπνο “Τείχος του Βερολίνου”, με την “ΚΑΚΗ” Γερμανία της από… ΚΕΙ πλευράς και την “ΚΑΛΗ” Γερμανία της από…. ΔΩ πλευράς,
λειτούργησε σαν απρόσμενο συγχωροχάρτι, σαν κάθαρση. Εξόρκισε το πολύ πρόσφατο θηριώδες παρελθόν…. Σύγχρονος…. “Δούρειος Ίππος”, που άλωσε συνειδήσεις και μνήμες. Μαγκιά (!)
Ήρθε “καπάκι” και εκείνο το… επικό “Είμαι Βερολινέζος” (ich been Berliner), του Κέννεντυ….
Και ω του θαύματος, μόλις 10-15 χρόνια από το τέλος του πολέμου, η Ευρώπη, και της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης, συνέρρεε στα…. καστέτα, στα…. Beerhaous…. στις Φάμπρικες της Γερμανίας.
Της… καλής εννοείται. Της από… ‘δώ. Καθότι “ανήκομεν εις την Δύσιν”.
Οι εφημερίδες βέβαια, θεωρούμενες ΕΓΚΥΡΟ μέσο τότε, μετέδιδαν τα σχετικά ρεπορτάζ…!
Με τρόπο άμεσο. Λόγος περιγραφικός, αφηγηματικός. Και όχι… δοκιμιακός, περιδιαγραμμάτου.
Όντως δεν χρειαζόταν “ΑΝΑΛΥΣΗ” ο….. “πολύς κόσμος”.
ΤΟΤΕ, κατά κάποιο τρόπο, υπήρχε μια έντιμη ισορροπία Αναγνώστη- Δημοσιογράφου (εφημερίδας).
Ο δημοσιογράφος λ.χ έγραφε την είδηση: “Η Γερμανία δέχεται ξένους εργάτες”.
Το άν αυτό εξελίχθηκε σε καθοριστικό για την Ελλάδα κοινωνικοπολιτικό και οικονομικό γεγονός, (θετικό για άλλους, αρνητικότατο για άλλους), ήταν άλλου παπά ευαγγέλιο.
Παρά τον προβληματισμό και τις αντιδράσεις και σε πολιτικό επίπεδο (“Καίσαρα της…. Ερήμου” αποκαλούσε τον… Ευρωπαίο Καραμανλή ο Γεώργιος Παπανδρέου), ο κόσμος αναζητούσε εναγωνίως το μαγικό χαρτάκι της…. “πρόσκλησης”.
Τα πονεμένα του ΣΤΕΛΙΟΥ μαλάκωναν κάπως τον… πόνο του ξενιτεμού:
“Μέσα στο τρένο Γερμανίας Αθηνών… στην τρίτη θέση σε μιαν άκρη…
με την ελπίδα πως θα δω μιαν άσπρη μέρα“.
Τίς…. έπταισεν; Τίς πταίει;
.
Κάπως έτσι θυμάμαι, μέχρι αρχές δεκαετίας του ’60, τις τότε εφημερίδες.
Να συνυπάρχουν και να αποτυπώνουν το κλίμα μιας εποχής, χωρίς “αποψιακές” παραμορφώσεις των πραγμάτων.
Ακόμη εκείνη την εποχή, οι δημοσιογράφοι…. έτρεχαν πίσω από την είδηση. Και η είδηση, έστω και στα…. γενικά της, συμπλήρωνε Β Ι Ω Μ Α Τ Α (!!!) και όχι βιβλιογραφικές ανακυκλώσεις θεωρητικών…. συγγραμμάτων.
Ως αναγνώστης, δεν είχα την αίσθηση ότι ήταν, αυτό που λέμε σήμερα,
ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΕΣ της Κοινής Γνώμης.
.
Καμιά σχέση με το…. ΣΗΜΕΡΑ:
Το “πρόσωπο” των ΜΜΕ σήμερα βεβαίως είναι εντελώς διαφορετικό.
(Οι εικόνες από το Διαδίκτυο).
Υ.Γ Από βιβλίο παλιού τοπικού δημοσιογράφου μερικά…. στιγμιότυπα:
α) Όπως το ένα και μοναδικό επανοφώρι που υπήρχε στα… γραφεία (λέμε τώρα) τοπικής εφημερίδας, για τον εκάστοτε εξωτερικό ρεπόρτερ. (αυτό, για τα δύσκολα οικονομικά ΤΟΤΕ των ανθρώπων…. του ΤΥΠΟΥ)
β) Τα… Κινέζικα. Γράφει ο δημοσιογράφος στο βιβλίο του: Όταν δεν υπήρχαν θέματα, για να… γεμίσει η σελίδα, καταφεύγαμε στα… Κινέζικα:
“Τεράστιες πλημμύρες στην Β.Α Κίνα, προκάλεσαν εκτεταμμένες καταστροφές….
κλπ…. κλπ.”. Ποιος να αναζητήσει και με ποιο τρόπο, αν όντως έγιναν….! (η… αθώα ΤΟΤΕ μορφή….. “παραπληροφόρησης”).
γ) Για τις προ του 1960 τοπικές εφημερίδες, οι μήτρες των φωτογραφιών, έρχονταν από μεγάλες Αθηναϊκές εφημερίδες, όπως με πληροφόρησε παλιός εργαζόμενος σε εφημερίδες (Για τις ελλείψεις σε τεχνική υποδομή, που σήμαιναν αντίστοιχο μόχθο υποθέτω για τους εργαζόμενους).